Ngày nay chúng ta không còn xa lạ gì với những phần mềm thông dụng hỗ trợ cho công việc cũng như cuộc sống hàng ngày. Vậy phần mềm là gì? Hãy cùng reagleplayers.com tìm hiểu khái niệm phần mềm là gì và cách phân loại các phần mềm phổ biến nhất hiện nay nhé. Chắc chắn bạn sẽ trau dồi được nhiều kiến thức mới về công nghệ số cho mình.
I. Phần mềm là gì?
Phần mềm được coi là một hệ thống ngôn ngữ lập trình được viết thành các lệnh và hướng dẫn theo một trật tự và cấu trúc nhất định. Phần mềm không chỉ là các câu lệnh, mà còn là các dữ liệu hoặc file hướng dẫn thực hiện các tác vụ và chức năng trên thiết b.
Phần mềm thực hiện các chức năng của nó bằng cách gửi hướng dẫn hoặc cung cấp dữ liệu trực tiếp đến cho các chương trình hoặc phần mềm khác để thực hiện nhiệm vụ.
Phần mềm được viết bằng ngôn ngữ lập trình bậc cao là ngôn ngữ tự nhiên, dễ dàng và hiệu quả hơn cho người lập trình. Ngôn ngữ lập trình cấp cao được dịch sang ngôn ngữ máy bằng trình biên dịch hoặc trình thông dịch hoặc có thể sử dụng kết hợp cả hai. Tuy nhiên, chúng cũng có thể được viết bằng hợp ngữ cấp thấp, chứa các lệnh mạnh mẽ để hướng dẫn ngôn ngữ máy của máy tính và được dịch sang ngôn ngữ máy bằng phần mềm hợp ngữ.
II. Một số loại phần mềm thông dụng hiện nay
Có 3 cách để phân loại phần mềm: theo mục đích hoặc lĩnh vực sử dụng, theo bản chất hoặc miền thực thi và theo công cụ lập trình.
1. Phân loại theo mục đích và lĩnh vực sử dụng
Phần mềm cho ứng dụng:
Phần mềm này được sử dụng bởi các hệ thống máy tính để thực hiện các chức năng đặc biệt và cung cấp các chức năng giải trí ngoài các hoạt động cơ bản của máy tính.
Phần mềm hệ thống:
Phần mềm quản lý hành vi phần cứng của máy tính, cung cấp chức năng cơ bản cần thiết cho hoạt động bình thường của người dùng hoặc phần mềm khác. Một phần mềm hệ thống sẽ bao gồm:
- Hệ điều hành (operating system): là bộ sưu tập thiết yếu của phần mềm quản lý tài nguyên và cung cấp các dịch vụ chung cho các phần mềm khác chạy trên đỉnh của chúng. Phần cốt lõi của hệ điều hành sẽ bao gồm có các chương trình giám sát, bộ tải khởi động, hệ vỏ và hệ thống cửa sổ.
- Trình điều khiển thiết bị (drive): đây là một thiết bị cụ thể được gắn vào máy tính mà mỗi thiết bị cần ít nhất một trình điều khiển.
- Tiện ích (utility): là chương trình máy tính nhằm hỗ trợ người dùng trong việc bảo trì và chăm sóc máy tính.
Phần mềm độc hại:
Phần mềm này được phát triển để gây hại và phá hủy máy tính và có hại liên quan chặt chẽ đến tội phạm liên quan đến máy tính.
Phần mềm dịch mã:
Bao gồm các trình biên dịch và thông dịch có nhiệm vụ dịch các câu lệnh từ mã nguồn ngôn ngữ lập trình sang ngôn ngữ máy để các thiết bị có thể hiểu và thực hiện các tác vụ.
2. Phân theo bản chất hoặc miền thực thi
Các ứng dụng dành cho máy tính để bàn, chẳng hạn như trình duyệt web, Microsoft Office, điện thoại thông minh hoặc ứng dụng máy tính bảng.
Tập lệnh JavaScript:
Đây là phần mềm nhúng truyền thống được sử dụng trong các trang web chạy trực tiếp trong trình duyệt web mà không cần bổ sung plugin.
Phần mềm máy chủ:
bao gồm các ứng dụng web chạy trên máy chủ để xuất ra các trang web được tạo động thông qua trình duyệt web như: Java, ASP, . .NET, v.v. hoặc JavaScript chạy trên máy chủ.
Plugin và tiện ích mở rộng:
Đây là phần mềm dùng để mở rộng hoặc sửa đổi chức năng của phần mềm nào đó, cần sử dụng trong hoạt động.
Phần mềm nhúng cư trú:
Điều này có thể bao gồm chương trình cơ sở trong các hệ thống nhúng hoặc thiết bị dành riêng cho mục đích sử dụng một lần hoặc các mục đích sử dụng như ô tô và TV. Trong ngữ cảnh của các hệ thống nhúng, đôi khi không có sự phân biệt thực sự rõ ràng giữa phần mềm hệ thống và phần mềm ứng dụng.
Microcode:
Phần mềm nhúng rất đặc biệt nên bản thân bộ xử lý tương đối khó biết cách thực thi mã máy. Kết quả là chúng thường thấp hơn mức mã máy.
3. Theo công cụ lập trình
Công cụ lập trình cũng là một loại phần mềm ở dạng chương trình hoặc ứng dụng mà nhà phát triển phần mềm sử dụng để tạo, gỡ lỗi, bảo trì và hỗ trợ phần mềm. Mỗi ngôn ngữ có ít nhất một triển khai phần mềm có thể được viết bằng một hoặc nhiều ngôn ngữ lập trình khác nhau và mỗi ngôn ngữ chứa bộ công cụ lập trình riêng.
Các công cụ này là các chương trình độc lập như trình biên dịch, trình gỡ lỗi, trình thông dịch, trình liên kết, trình chỉnh sửa, v.v…
III. Chất lượng phần mềm
Để đo lường chất lượng phần mềm, các tổ chức thường dựa vào các tiêu chí đánh giá được chứng nhận ISO 9001 hoặc chứng nhận CMM. Chất lượng của một phần mềm được đánh giá từ chất lượng của quy trình đến chất lượng của phần mềm bên trong. Việc đánh giá dựa vào các tiêu chí cụ thể như sau:
1. Tính năng
- Tính phù hợp.
- Tính chính xác.
- Khả năng tương tác.
- Tính bảo mật.
2. Độ tin cậy
- Tính hoàn thiện cấu trúc ứng dụng.
- Quy trình mã hóa
- Tính phức tạp của các thuật toán lập trình.
- Khả năng xử lý, chịu lỗi, phục hồi và quản lý tài nguyên.
- Phần mềm quản lý tính toàn vẹn và tính thống nhất của dữ liệu.
3. Tính hiệu quả
- Cấu trúc ứng dụng
- Độ tương tác thích hợp với các nguồn tài nguyên
- Hiệu suất, thời gian truy cập và quản lý dữ liệu.
- Quản lý bộ nhớ, mạng và không gian đĩa.
- Quy trình mã hóa và lập trình.
4. Tính bảo mật
- Cấu trúc ứng dụng
- Sự tuân thủ thiết kế nhiều lớp
- Vấn đề thực tế bảo mật
- Quy trình mã hóa, lập trình
- Bảo mật truy cập vào hệ thống, kiểm soát các chương trình
5. Khả năng bảo trì
- Cấu trúc phần mềm và lập trình hướng đối tượng
- Khả năng phân tích
- Mức độ phức tạp của giao dịch, lập trình,thuật toán
- Kiểm soát mức độ mã hóa
- Tính ổn định của phần cứng, hệ điều hành, thành phần trung gian, cơ sở dữ liệu độc lập
- Khả năng kiểm thử được.
6. Kích thước
- Kích thước kỹ thuật
- Kích thước kỹ năng.
IV. Kết luận
Hy vọng với những chia sẻ hữu ích trên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về phần mềm là gì và giới thiệu cơ bản những điều cần biết về phần mềm. Đừng bỏ lỡ những thông tin quan trọng trong chuyên mục kinh doanh nhé.
